من از جان خود بیم ناک نیستم

مصاحبه اشپیگل آن لاین با سر دبیر یولیاندس پوستن

برگردان علی محمد طباطبایی

 

در دانمارک از اولین تلاش برای سوء قصد به جان یکی از کاریکاتوریست هایی

که در 2006 طرح های مضحکی از پیامبر اسلام کشیده بود جلوگیری به

عمل آمده است. اشپیگل آن لاین با فلمینگ رز سردبیر و مسئول

انتشار کاریکاتورها که او نیز تهدید به مرگ

شده بود به گفتگو نشسته است 

اشپیگل: آقای رز، امروز سه مرد که مظنون به طراحی قتل کورت وسترگارد کاریکاتوریست کارتون های پیامبر اسلام بودند دستگیر شده اند. آیا برای شما عجیب نیست که پس از بحران کاریکاتورها هنوز هم کسانی باید بیم ناک جان خویش باشند؟

فلمینگ رز: برای من که خیلی هم تعجب انگیز نبود، البته متاسفانه. من مدتی بود که از تهدید ها مطلع بودم. سال گذشته سه مرد جوان که گفته می شد عملیات تروریستی در دانمارک را طراحی کرده بودند به همین جرم محکوم شناخته شدند. بخشی از عملیات آنها به حمله تروریستی به روزنامه ما مربوط می شد و در فاز اول آنها آشکارا از به قتل رساندن من با هم مشورت کرده بودند. این تهدید بخشی از یک واقعیت جدید است و البته صرفاً موردی نیست که به دانمارک به تنهایی مربوط شود. یک هنرمند سوئدی نیز پس از نقاشی کردن یک کاریکاتور برخورنده از پیامبر اسلام به مرگ تهدید شده بود. و در آلمان افرادی توقیف شدند که یک حمله تروریستی را طراحی کرده بودند. این یک مبارزه برای آزادی بیان در سطح جهانی است که هر روز در یک گوشه از جهان خود را نشان می دهد، در واقع بعضی ها سعی می کنند دیگران را بترسانند و به سکوت وادارند، یعنی آن کسانی را که دیدگاه های نقادانه ای نسبت به دین، رژیم ها و جریان های خودکامه دارند و آنها تلاش می کنند که تیشه به ریشه آزادی بیان بزنند.

ما باید کاملاً روشن کنیم که در سطح جهانی کسانی که طرفدار آزادی بیان هستند لازم است که با همدیگر برای خلاص شدن از شر تمامی انواع قوانینی که در سراسر جهان حق آزادی بیان را محدود می سازد متحد شوند. منظور من قوانینی بر ضد کفر گویی، حمایت و دفاع از دیکتاتورها و قوانینی است که مورد استفاده آنها به سکوت وادار کردن کسانی است که کلاً دیدگاه نقادانه ای دارند.

اشپیگل: امروز سیاستمداران تمامی احزاب در دانمارک حمایت خود را از آزادی بیان ابراز نموده اند و چندین روزنامه اعلام کرده اند که می خواهند کاریکاتورها را تجدید چاپ کنند تا همبستگی خود را با یولیاندس پوستن نشان دهند. از زمان بحث درباره کاریکاتورها در دو سال پیش تا به امروز چه چیزی در دانمارک تغییر کرده است؟

فلمینگ رز: این قضیه هنوز بسته نشده است و بحث در باره آزادی بیان هنوز هم در دانمارک در جریان است. چندین نویسنده و چهره مشهور که نسبت به من و یولیاندس پوستن دیدگاه انتقادی داشتند هنوز هم پافشاری می کنند که بحران کاریکاتورها ربطی به آزادی بیان ندارد. در واقع هنوز هم کسانی را می توان یافت که از دیدن واقعیتی که با آن روبرو هستیم استنکاف می ورزند. لیکن وضعیت در دانمارک طی دو سال گذشته به طور کامل تغییر کرده است و من بر این باورم که حالا همه چیز به سود ما است.

اشپیگل: از چه جهت؟

فلمینگ رز: بحث در باره ادغام مهاجرین در جامعه اروپایی و ارزش های بنیادین در دموکراسی ما بر داده های بسیار بیشتری مبتنی است تا پیش از این. کاریکاتور ها یک واقعیت جدید ایجاد نکردند، بلکه آنها واقعیت را برملا ساختند، واقعیتی که وجود داشت اما بعضی ها علاقه ای به دیدن آن نداشتند. اکنون این واقعیت روشن شده است و ما امروز می توانیم معضلات موجود را بر اساس داده های حقیقی مورد بحث قرار دهیم، آنهم به جای این که در باره آنها وارد به اندیشه پردازی انتزاعی شویم.

اشپیگل: در پایان 2005 امام های افراطی در دانمارک آن کاریکاتورها را به خاورمیانه بردند. آیا از آن زمان در جامعه مسلمانان دانمارک تغییری روی داده است؟ آیا یک جدایی روشن تر میان مسلمان هایی که مطابق با قوانین دانمارک زندگی می کنند و کسانی که هنوز بنیادگرا به حساب می آیند بوجود آمده است؟

فلمینگ رز: این یک جریان طولانی است و ما نمی توانیم چشم انتظار تغییرات طی فقط چند سال باشیم. اما در واقع این موضوع روز در میان مسلمانان است. این که تعداد زیادی از مسلمانان امروز به جلوتر رفتن احساس نیاز می کنند و می خواهند نشان دهند که آنها خود را با امام های افراطی که به خاورمیانه سفر کرده و عقاید عمومی را بر ضد دانمارک تحریک کردند یکی نمی دانند خودش یکی از پیامدهای مثبت کاریکاتورها در دانمارک است.

اما هنوز هم در میان بعضی از مسلمان ها یک احساس متفاوت در این باره وجود دارد که احساسات دینی چقدر اهمیت دارد، درک و احساسی که ما مسیحی ها یا مسیحیان فرهنگی آن را نمی فهمیم زیرا برای ما آن دیگر به گذشته تعلق دارد. ما باید روشن کنیم که در یک دموکراسی شما نمی توانید بر این نکته پای فشرید که دیگران باید در برابر احساسات دینی شما رفتار بخصوصی پیشه کنند. این به معنای تبعیض کسانی است که اعتقادات دینی ندارند. انسان باید بپذیرد که ممکن است گاه و بیگاه در باره ی آنچه دیگران می گویند یا در نشریات می نویسند به خشم آید و عصبانی شود و این که این ها نباید دلیلی برای خشونت ورزی باشد. نارضایتی را می توان با تظاهرات قانونی نشان داد یا به توسط ارسال جوابیه ای برای فردی که مقاله ی توهین آمیز را نوشته و یا به کمک گروه های لابی در پارلمان.

اشپیگل: در زندگی خود شما طی این دوره از شروع بحران کاریکاتورها چه تغییراتی روی داده است؟

فلمینگ رز: وضعیت در دانمارک تقریباً آرام است، حتی علی رغم تهدیدات و طراحی برای قتل. من از جان خودم بیم ناک نیستم. من چهره ای اجتماعی هستم و اگر بخواهم مطلبی را بگویم درنگ نمی کنم. با این وجود امروز برای آنچه می خواهم انجام دهم بیشتر فکر      کرده و وقتی در خیابان ها قدم می زنم به آنچه در اطرافم می گذرد توجه و دقت بیشتری به خرج می دهم. با این وجود بر این نظر نیستم که امروز زندگی روزمره من به نحو تعین کننده ای دچار تغییر شده است. بی پرده بگویم، علاقه ای به تغییر جدی سبک زندگی خود ندارم، زیرا معنی اش این خواهد بود که کسانی که در صدد ایجاد وحشت در من بوده اند به موفقیت رسیده اند.

اشپیگل: کورت وسترگارد فقط یکی از 11 هنرمندی بود که آن کاریکاتورها را طراحی و در یولیاندس پوستن منتشر کرده بودند، اما چرا حالا فقط برای قتل او برنامه ریزی شده بود؟       

فلمینگ رز: علتش این است که او نقاش یکی از مشهورترین آن کاریکاتورها بود. همانی که در عمامه پیامبر بمبی کشیده شده بود. این کاریکاتور به نظر من بسیار خوب طراحی شده بود، زیرا به این واقعیت باز می گردد که بعضی مسلمانان به نام دین و پیامبر خود دست به اعمال تروریستی می زنند. من می توانم درک کنم که احساسات بعضی ها از این کاریکاتور جریحه دار شده است زیرا فکر می کنند که منظور از آن این بوده که هر مسلمانی یک تروریست است، اما من شخصاً با وسترگارد صحبت کرده و متوجه شدم که او چنین منظوری نداشته است. و قرائت خود من از آن کاریکاتوها نیز چنین نیست. برعکس، به باور من این کاریکاتورها توصیفی هستند از بخشی از واقعیت های روزمره در اروپا که باید همچون مسیحیت، مناقشه میان اسرائیل و فلسطین، خانواده های سلطنتی و سیاستمداران موضوعاتی برای طنز باشد.