باغ مخفی

گلچینی از ترجمه های منتشر شده من از سال ۱۳۸۰ تا به امروز در سایت ایران امروز و بعضی نشریات دیگر

باغ مخفی

گلچینی از ترجمه های منتشر شده من از سال ۱۳۸۰ تا به امروز در سایت ایران امروز و بعضی نشریات دیگر

نفرین عربی

نورالدین جبنون

برگردان علی محمد طباطبایی

 

 

علی رغم اصلاحات محتاطانه در چندین کشور عربی، بیشتر حاکمان مستبد

 این منطقه کمترین علاقه ای به محدود ترکردن دامنه وسیع قدرت و اختیارات

 خود و  واگذاردن آنها به جامعه ندارند.  نورالدین جبنون این مسئله را

مورد بررسی قرار می دهد که چرا این بخش از

جهان هنوز هم در پرداختن به اصلاحات

 واقعی بی علاقه است 

 

22 کشور عضو اتحادیه عرب تنها بخش عمده در جهان را تشکیل می دهند که در آن به طور کامل دولتی که دموکراتیک باشد دیده نمی شود. از دهه 1980 به این سو اسلام گرایی سیاسی در حال به چالش گرفتن رژیم های استبدادی و نظامی منطقه است.

تا پایان دهه 1990 حکومت پادشاهی مراکش موفق گردید که حد اقل در ظاهر یک اپوزیسیون داخلی در قالب حزب استقلال ملیت گرا را همچنان حفظ کند. تا سال 2003 ناظرینی که دقت زیادی به خرج نمی دادند می توانستند در این تصور باقی بمانند که عراق صدام حسین یک کشور سکولار است. درتونس، مصر و اردن هنوز هم امیدواری هایی برای استقرار دموکراسی به چشم می خورد.     

لیکن تمامی این توهمات اکنون دیگر نابوده شده است. در سرتاسر جهان عرب مردم از یک سو تحت حکومت و سرپرستی سفت و سخت رژیم های استبدادی قرار گرفته اند و از طرف دیگر در زیر فشار اپوزیسیون اسلامی: در واقع آنها میان سندان و پتک گیر افتاده اند.

هنگامی که مستبدین حاکم خشونت روبه افزایش افراط گرایی اسلامی را با مشت آهنین پاسخ می دهند، نتیجه نهایی آن گرایش اجتناب ناپذیر مردم فقیر شهری به سوی اسلام سیاسی است. فقط در دو کشور تلاش هایی انجام شده است که این جریان را متوقف سازد: در مراکش به کمک فرانسوی ها و درعراق با حمایت آمریکایی ها.

بیش از یک دهه است که نظام پادشاهی مراکش درحال تلاش است تا خود را از یک تهدید مضاعف کنار بکشد، تهدیدی که هم نظام سلطنتی را نشانه گرفته است و هم جامعه ی این کشور را: اسلام سیاسی که همواره فراگیر تر می شود و ارتش عظیمی که وظیفه اش نگهداری و حفظ نظمی است که در خدمت آن قرار گرفته و آنهم البته به هر بهایی. این تلاش ها البته بدون دشواری هم نبوده است: انتخابات سال 2007 به نظر می رسد جریانی را وسعت بخشیده است که از مدتی پیش آغاز شده بود.

درآن سوی دیگر جهان عرب نیز « وارد کردن » دموکراسی به عراق توسط ارتش آمریکا با شکست مواجه شده است ـ یا حداقل دراین پنج سال که از تهاجم نظامی به این کشور می گذرد.

ناکامی های کاملاً آشکار این سیاست های آرمان گرایانه برای خود مردم در این کشورها آکنده از انواع خطرات است. حامیان جنگ عراق بر این تصور بودند که سرنگونی بدترین دیکتاتورمنطقه به معنای سرآغازی برای موجی از دموکراسی خواهی و استقرار نظام های دموکراتیک است. استدلال چنین اندیشه ای بسیار ساده است: توده های عرب همگی به این دلیل اسلام گرا هستند زیرا اسلام تنها راه برای مخالفت با دیکتاتوری است و تنها اسلام می تواند آن را به نام خداوند به لرزه درآورد.   

سقوط یک دیکتاتور باید روابط اجتماعی و تنش های سیاسی و دینی را کاهش دهد. و البته به یقین اثرات نابودکننده ی دیکتاتوری و برخوردهای قومی و فرقه گرایانه را نیز به کلی از میان بردارد. اما درعراق تلفات چنین تلاشی بسیار بالا و پیامدهای آن بسیار مصیبت بار بود.

کسانی که در باره توانایی جوامع عرب برای پذیرفتن دموکراسی دچار ناباوری شده بودند اکنون تردیدهایشان تقویت شده است. انسان های بدبینی که بر این باوراند که فقط فشار و زور میتوان جوامع عرب را به نظم و قانون درآورد اکنون با تایید پیش داوری های خود روبرو شده اند. افراد ساده اندیش و دارای عقاید آرمان گرایانه مبنی برآن که سقوط یک دیکتاتور به صلح و آرامش اجتماعی می انجامد اکنون آماده اند که تمامی امیدهای خود را کنار گذارند.   

رژیم های تمامیت خواه عربی که برای چندین دهه است خود را بر سرکوب سیاسی استوار ساخته اند ـ و اغلب حتی در داخل چهارچوب های قانونی از یک وضعیت فوق العاده و اضطراری ـ مواضع سیاسی خود را کاملاً مشروع  و موجه می دانند که می توان آن را در قالب این شعار خلاصه کرد: « یا ما را در قدرت تحمل میکنید و یا درغیر این صورت آشوب را انتخاب کنید! »

حامیان نظام های دموکراتیک و استقرار دموکراسی در جهان عرب چه جمهوری خواه، سوسیالیست، لیبرال یا اسلام گرا، اکنون امیدهای خود را برای رهایی و اصلاحات واقعی زایل شده می بینند و تنها امید باقی مانده برای آنها اکنون جلای وطن است.

این وضعیت غم انگیز ما را به رهبران این کشورها باز می گرداند که در آنها ویژگی استبدادی رژیم هایشان به روشن ترین شکل بازتاب یافته و چنانچه به متوسط سن آنها نظری بیفکنیم خواهیم دید که جهان عرب در واقع مظهری تمام و کمال از یک نظام حکومتی پیرسالار است. درمیان آنها دو نفر در دهه 80 عمرخود هستند( مصر و عربستان سعودی)، چهار نفر در دهه ی 70 (الجزایر، کویت، عمان و تونس) و یکی دیگر رکورد طولانی ترین مدت حکمرانی را شکسته است: سرهنگ معمر القذافی که بیش از 39 سال است همچان در قدرت قراردارد.      

این گونه به نظر می رسد که رهبران عرب جدیت و وخامت وضعیت خود، یعنی فروپاشی کشورهایشان و زمین گیر شدن نظام های سیاسی جهان عرب را درک نمی کنند. وگرنه چه دلیل دیگری می توان وجود داشته باشد برای آن که خود را همچنان وقف « جنگ سرد » شخصی میان خود کرده اند؟

استراتژی ژئوپولیتیکی ایالات متحده در خاورمیانه انگیزه ی خود را در درجه اول مدیون واقعه یازدهم سپتامبر است و جنگی که متعاقب آن در افغانستان و عراق روی داد. این استراتژی یکی از دو ستون اصلی محور آمریکایی ـ سعودی در جهان اسلامی است.

این پیوند این تاثیر را با خود به همراه آورد که در حکم دلیل موجهی برای شکل جدیدی از یک اقدام براندازی فراملیتی و ضد غربی باشد و اگر چنین مقاومتی شکل نمی گرفت این استراتژی مشترک میان ایالات متحده و عربستان سعودی می توانست منجر به آن شود که رهبران عرب با نظام قدیمی و از کارافتاده خود قطع رابطه کنند.

آن استراتزی که در روزهای جنگ سرد میان ایالات متحده و اتحاد شوروی توسط عربستان سعودی مسلمان و ضد شوروی و حامی اش آمریکا انتخاب شده بود حقیقتاً به عنوان روشی فرساینده و ویرانگر از آب درآمد و برای سوء استفاده از دین به عنوان سلاحی جهت مبارزه سیاسی بسیار مفید و راهگشا.  

در عین حال این استراتژی باعث شده است که سیاست خارجی آمریکا در برابر واقعیت نابینا بماند و به همین دلیل صدمه پذیری آن کشور را افزایش داده و بی لیاقتی و ناتوانی رهبران عرب و تهی بودن فکری نخبگان، آنها را در برابر دیدگان جهان قرار داده است. از طرف دیگر موفق شده است که بر نمای ظاهری نظام های سیاسی کشورهای عربی که از زمان استقلال این کشورها پس از جنگ دوم همچنان در حال فعالیت بوده اند ضربه ی شکننده ای وارد آورد.

اما علی رغم این اغتشاش و بی نظمی تا به امروز هیچ گونه نوسازی در نظام های سیاسی کشورهای عربی مشاهده نشده است. جوان گرایی و تجدید حیات رهبران کشورهای عربی در پیامد جانشینی طی دو سال آخر قرن بیستم ـ عبدالله دوم در اردن، محمد چهارم در مراکش، بشار اسد در سوریه و حمدبن عیسی در بحرین ـ در همراهی با انفجار رسانه ای که کشورهای عربی شاهد آن بوده اند طی یک چهارم قرن گذشته این تصور را ایجاد کرده است که جهان عرب در هماهنگی با مدرنیته گام بر می دارد.       

اگر آنها به دموکراسی واقعی نپیوسته اند، حداقل به جایگزین مدرن و صوری آن مراتب احترام خود را ابلاغ کرده اند، یعنی به « دموکراسی بر حسب ظاهر » که توسط جامعه اطلاعاتی منتشر و تشویق می شود.

هرچند تمامی این تغییرات خیال باطل باقی مانده است. دودمان ها انتقال آرام قدرت را میان نسل ها تضمین کرده اند، رویدادی که نقطه مقابل کودتاهای دوره گذشته است. لیکن تجدید حیات یا جوان گرایی رهبری در این کشورها به احیا و بازسازی نظام حکومتی نینجامیده است.

 

http://www.qantara.de/webcom/show_article.php/_c-476/_nr-968/i.html  

نظرات 1 + ارسال نظر
ارتباط دوشنبه 6 خرداد‌ماه سال 1387 ساعت 07:59 ق.ظ http://www.ertebat.blogsky.com

سلام
یکی از دوستان پیشنهاد کرد وبلاگتون رو ببینم . واقعا وبلاگ جالبی دارید . مطالب هم واقعا به دردبخوره .
دلم می خواد باهم تبادل لینک داشته باشیم . دوست دارم لینکتون رو تو سایتم داشته باشم تا هر وقت هم خودم و هم بازدید کننده هام دلمون خواست بتونیم بهت سر بزنیم .
اگه مایل به تبادل لینک باشید وبلاگ من رو با نام
۩۞۩ بی پرده زنان و مردان را ببینید ۩۞۩ لینک کنید . و حتما به من اطلاع بدید که وبلاگ شما رو با چه نامی لینک کنم .

امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.