باغ مخفی

گلچینی از ترجمه های منتشر شده من از سال ۱۳۸۰ تا به امروز در سایت ایران امروز و بعضی نشریات دیگر

باغ مخفی

گلچینی از ترجمه های منتشر شده من از سال ۱۳۸۰ تا به امروز در سایت ایران امروز و بعضی نشریات دیگر

رکوکو (بخش سوم)

  

تصویر شماره 7: خانه چیسویک که توسط لورد برلینگتون ساخته شده است

(تصویر بزرگتر را ببینید)

   

ظهور مُد روکوکو در فرانسه مصادف با زمانی گردید که در انگلستان حزب ویگ به قدرت رسیده بود و ذوق و سلیقه مردم  در جهت مخالف با خودنمایی اشرافیتِ روکوکو موضع گرفته بود. انگلیسی ها به جای تقلید از معماری لطیف و پرتخیل کلاسیسم فرانسوی، نظمی منضبط و معتدل و آرایش و ترتیبی از سَبْک پالادیویی را دوباره کشف کردند که اینگو جونز (Inigo Jones)  آنرا متداول نمود. پیشوای این مد جدید معمار و دکوراتور غیر حرفه ای بنام لورد برلینگتون بود که شخصاً منزلی تابستانی در لندن بنا کرد ( تصویر 7 ) که طرح آن را ازVilla Rotonda  اقتباس کرده بود ( تصویر 8 ). با وجود استفاده از کلاسیسم باشکوه و متوازن در آن، زیباسازی محیط اطراف این ویـلای کوچـک قرابـتی سـنتی با خطوط تزئینی و طره مانند روکوکو پیدا میکرد.

 

 

تصویر شماره 8: ویلا روتوندا

 

هنگامی که لورد برلینگتون و همکارش ویلیام کنت ( 1748 ـ 1685 ) باغ های Chiswick را بنیان می نهادند، از آرمان های باروک یعنی فرم دهی و آرایش موزون بنا و منظره در پرسپکتیوی هماهنگ تبعیت کردند. البته طرح آنها از قواعد و تشریفات هندسی باروک کمی دورافتاده و به خطوط منحنی دار روکوکو نزدیک میگشت. همچون تابلوی  باغ عشاق جوان  اثر فراگونارد ، آرایش و شالوده ی خانه Chiswick مملو از شگفت آوری های سرشار از هنر است که تا نیمه در زیر شاخ و برگ درختان و بوته های حرص نشده مخفی شده اند. خطوط طبیعی کوره راه ها و باغچه بندی های منزل برلینگتون توسط شاعر معروف پوپ که آن سبک را در باغ شخصی خود در Twickenham مورد تقلید قرار داده بود مورد ستایش قرار گرفته است.

وی در شعری خطاب به برلینگتون چنین میگوید:

به هنگام ساختن، کاشتن و هرچه همیشه میکنی،

به هنگام بناکردن رواق ها،

به هنگام ساختن تراس یا مغارها

طبیعت هرگز نباید فراموشت شود.

آن صنمِ همچون زیبای دانا،

که نه کاملاً پوشیده است و نه کاملاً برهنه، 

در همه جای جهان نمی توان زیبایی را یافت،

آنجا که مخفی کردن نیمی از هنر است.

آن کس پیزور خواهد شد که ترکیبی دلنواز فراهم می آورد،

آن کس که غافلگیر میکند و تنوع می آفریند، اوست که مرز ها را

پنهان میکند.

                                                              نامه ای به برلینگتون، بخش دوم 56 ـ 47

 

آنچه پوپ در خانه ی Chiswick تا بدین حد طبیعی یافته بود، همان سبک روکوکو بود: کوره راه های پرپیچ و خم و چشم اندازهایی که با دقت ترسیم شده بودند.

     در مورد تزئینات داخلی سبک روکوکو در انگلستان ابتدا پس از نیمه قرن بود که پیشرفت هایی ظهور کرد، یعنی هنگامی که دیگر این سبک در فرانسه از مد افتاده بود. اسلیمی های پیچ و تاب دار و تزئینی توسط روبرت آدام محبوبیت همگانی پیدا کردند و خطوط ظریف و شکننده ی مبلمان لوئی 15 ، جفت انگلیسی خود را در کارهای توماس چیپندالِس یافتند. تازه در سال 1775 بود که صاحبان پارک Osterly به آدام ماموریت دادند سالن بزرگی برای یک سری از فرش های دیوارکوب به سبک روکوکو از کارگاه گوبلین بافی فرانسوی طراحی کند که بر اساس مجموعه ی تابلوهایی از بوشه و با موضوع روابط عاشقانه ی الهه های یونانی بافته شده بودند.

     نقاشی های روکوکو در سبک بوشه و فراگونارد هرگز در انگلستان محبوبیت نیافتند. البته در انگلستان یک هنرمند واقعی در سبک روکوکو وجود داشت که خطوط انحنادار را به عنوان آرمان زیبایی در آثارش حفظ نمود. ویلیام هوگارت ( 1764 ـ 1697 ) نقاشی بود که به خوبی با طنز هجو آمیز پوپ همخوانی داشت، با این وجود اشتیاق او برای تقارن و تعادل با پوپ منطبق نبود و از سبک معماری پالادیو نیز متنفر بود.

     با وجودیکه او داماد تورنهیل بود، اما هرگز احساس و درکی برای نقاشـی هـای بزرگ دیواری و تزئینـی نداشت. او اندازه های کوچـک را ترجیح میداد و هرگز تابلوهای تاریخی و صحنه های روزمره از زندگی مردم معمولی کوچــه و بازار نکشـید. تابـلو های او هــمان بذلـه گویی، تیزهوشی و اخلاقیات رمان هـای فیدلینگ را داشتند. او سبکی کاملاً مخصوص به خودش بر اساس خطوط باریک روکوکوئی بوجود آورد که در آن هنر کاریکاتور که به ویژگی های چهره ی آدمی تاکید بیش از اندازه می گذارد اضافه گشت. سبک او برای حکاکی بر روی مس بسیار مناسب بود و همچون آلبرشت دورر او نیز خود را با فروش گراورهای کپی شده از تابلوهایش از ثروتمندان حامی هنر مستقل ساخت. هجو ادبی بذله گویانه ی او ذائقه ی بوژواهایی که در شهر کار می کردند را منعکس می ساخت. بخصوص مجموعه ی کار های او مانند  زناشویی از روی مُد مورد توجه بسیار مردم قرار گرفت که در آنها او تن دادن اشراف دست تنگ را به مجبور ساختن ورثه ی خود برای ازدواج های بدون عشق با دختران تجار ثروتمند تحقیر می کرد.    

     همچون هنری فیلدینگ، هوگارت نیز بر علیه تصنعی بودن رسوم اجتماعی و روش های معاشرتی اعتراض میکرد. امیر مغروری که در تصویر9 مشاهده می شود، که تابلویی است کار ویلیام هوگارت، مشغول نشان دادن شجره ی خانوادگی خود است. وی مجبور است لقب خانوادگی خود را بدین شکل به معرض فروش بگذارد زیرا دارایی اش را با ساختن خانه ی بزرگی به سبک پالادیو به هدر داده است، خانه ای که می توان آنرا از ورای آن پنجره ی پشتی دید. هوگارت از سبک معماری پالادیو خوشش نمی آمد زیرا احساس میکرد که غیر طبیعی است. او در رساله اش به نام تجربه ی زیبایی که به سال 1754 منتشر گردید، تئوری های « سبک محفل برلینگتون » را رد کرد. در آن رساله ثابت کرد که زیبایی طبیعت و هنر در خطوط امواج نامنـظم و در تناوب قرار دارد نه در تقارن.

تصویر شماره 9: قرار داد ازدواج اثر ویلیام هوگارت. اندازه تابلو 5/68 در 89 سانتیمتر.

نشنال گالری لندن

(همین تابلو را بزرگتر ببینید)

 

     دقیقاً همین موضوع را پوپ نیز  در تمجیدش از لورد برلینگتون آشکار ساخته بود. اما نه پوپ و نه لورد برلینگتون، هیچکدام حاضر نبودند تقارن کلاسیک را به نفع بی نظمی در هنر و معماری به کناری نهند.آنها نیز چون نظریه پردازان دیگر مصمم همانند خودشان در میان میل شدید به قواعد و تعاریف دقیق از یک طرف و درک خودانگیخته از طرف دیگر در نوسان بودند.

      هوگارت با پافشاری زیاد بر این اعتقاد که شکل طبیعی نمونه ی اعلای همان چیزی است که ما آن را در هنر به عنوان » زیبا «  ادراک میکنیم، از زمان خود بسیار جلوتر بود. هنر انگلیسی می بایست همین اصل را بعد ها از نو کشف کند. تابلوی او از چهره ی کاپیتان کورام (تصویر 10) بانی نیکوکار بیمارستان جدید لندن، طبیعت و شخصیت را با هم در یک سبک جدید برای چهره پردازی رومانتیک ترکیب نمود. ابعاد این تصویر به عنوان تابلو از شخصی که به اشراف تعلق ندارد به طرزی نامعمول بزرگ می نمود و از این رو باید آن را به عنوان طلایه دار سبکی مهیج و شدیداً موفق به حساب آورد که یوشوا رینولدز آن را در نیمه آن قرن به محبوبیت رساند.

 

 

 

تصویر شماره 10: کاپیتان توماس کورام اثر ویلیام هوگارت. 239 در 137 سانتیمتر.

لندن، بنیاد توماس کروم

 

 

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.