انقلاب و کلاسیسم (2)

تصویر 40: قتل مارا اثر ژاک لویی دیوید. 165 در 128 سانتیمتر. بلژیک.

موزه هنرهای زیبا

     تفاوت میان سبک دیوید و کلاسیسمِ ملایمِ نسل های قبلی تا حدودی نیز به  فعالیت های سیاسی او در امر انقلاب باز می گشت. او از لیبرال ها که اولیـن مراحــل آزادی بورژوازی را خــوش آمــد گفتـه و حریم خود را  از وحشی گری های بعدی انقلاب حفظ نموده بودند بسیار تندرو تر بود. دیوید از همان آغاز فردی فعال بود و ابداً قصد نداشت که صرفاً تماشاگر صحنه باقی بماند. او متعلق به عناصر انقلابی تر بود که جای عناصر میانه رو تر را اشغال کردند. وی به عنوان نماینده ی کنگره (کنوانسیون) که برای مدتی ریاست آنرا نیز به عهده داشت به اعدام پادشاه رای مثبت داده بود. قهرمان مورد علاقه ی او یکی از ژاکوبن ها بود به نام ژان پاول مارا که قتلش توسط شارلوته کوردی منجر به برقراری حکومت وحشت گردید. دیوید برای رهبر در حال احتضار اثری جاودانه ساخت که شور و حرارت و هیجان آن در تمامی آثار نقاشی کلاسیک بدون رقیب باقی مانده است (تصویر 40). در واقع چنانچه بسیار دقیق و موشکافانه به آن تابلو بنگریم اثری کلاسیک محسوب نمی گردد. ما همچون تابلوی سوگند هوراتی ها از مضمون و رویدادهای درونی اثر فاصله نمی گیریم، بلکه صحنه ی قتل این انقلابی را بیشتر همراه با نوعی بی واسطگی تکان دهنده ای نظاره می کنیم، درست به مانند آنکه بطور زنده شاهد صحنه ی قتل او باشیم. مارا هنوز هم نامه ی خانم کوردی را که برای منحرف کردن ذهن او نوشته شده در دست دارد. آلت قتاله نیز کنار او روی زمین افتاده است. مارا معمولاً برای تسکین ناراحتی پوستی اش حمام شیمیایی می گرفت، دیوید نیز او را در روز قبل از مرگش به همان شکل و شمایل دیده بود. تاثیر بلاواسطه ی گزارشگرانه تابلو بیشتر به علت تازگی خاطرات نقاش بود. فقط وصیت نامه ای که بر روی جعبه ی چوبی (که برای مارا حکم میز را داشت) است که از رئالیسم عکاسی گونه صحنه فاصله می گیرد. با این وجود نقاش ترکیب بندی رسمی و خشک تابلو را در اشکال هندسی با سردی تمام به تسلط درآورده است و دقیقاً همین سردی است که  احساسات دیوید را بیان می کند، هیچ چیز خارجی یا اضافی نباید تاثیر تابلو را محو و کدر کند. همــچون اثر وست در مـرگ وولـف (تصویر 37) دیوید نیز محتوای درونی اثر را تقویت کرده است و آنهم به این طریق که به ارتباط و پیوند ما با مفهوم شهادت طلبی دینی استناد جسته و مارا را همچون میسح برپیتا ( Pieta ) به تصویر کشیده، و تمامی این ها بدون کمتری اثری از احساسات گرایی های معمول.