مناقشه هسته ای با ایران

یک حادثه ناگهانی برای گسترش درگیری ها کافی است

برگردان علی محمد طباطبایی

در مناقشه هسته ای با ایران پیشرفتی به چشم نمی خورد، بلکه پیوسته پیشگویی های جدیدی در باره یک حمله نظامی به گوش می رسد. در گفتگوی اشپیگل آن لاین با کارشناس امور امنیتی سامی الفرج وی از نظر موافق خود با تحریم های سختگیرانه برای ایران و شیوه تفکر استراتژیک حاکمان تهران سخن می گوید

اشپیگل: آقای الفرج، انجام یک حمله نظامی به تاسیسات هسته ای ایران توسط اسرائیل یا ایالات متحده آمریکا طی چند ماه باقی مانده تا پایان سال تا چه اندازه محتمل است؟

الفرج: با توجه به سناریوی طراحی شده برای بدترین حالت ممکن البته بسیار محتمل است.

اشپیگل: و پس از آن چه روی خواهد داد؟ به عقیده شما ایران واکنشی نشان می دهد؟

الفرج: در این خصوص دو نظریه وجود دارد. مطابق با اولی ابتدا طرف مقابل حمله را آغاز می کند و سپس منتظر می ماند تا ببیند ایران چگونه واکنش نشان خواهد داد. چنانچه ایران با عکس العمل نظامی پاسخ دهد بلافاصله یک ضربه ی دوم و به مراتب شدیدتر به انجام خواهد رسید. در نظریه دوم فقط یک حمله بسیار گسترده مطرح است. مسئله تعین کننده این است که آیا طی حملات نشانه ای ارسال می شود که رژیم ایران باید کنار برود. در غیر این صورت به باور من ایران خود را به ضربات نمادین و انتقام جویانه محدود خواهد کرد. این ها می توانند حمله های جداگانه در خارج از خاک ایران باشند یا تجمع نیروهای نظامی در مرز عراق. در هر حال ایرانی ها با تمام امکاناتی ک در اختیار دارند و بدون فوت وقت پاسخ نخواهند داد. تهران قاعدتاً نباید علاقه زیادی داشته باشد که وضعیتی ایجاد شود که در آن طرف مقابل به نوبه خود مجبور شود تمامی کنترل را در اختیار خود گیرد.

اشپیگل: از نقطه نظر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج آیا پیامدهای یک حمله به ایران بدتر است یا یک ایران دارای سلاح های هسته ای؟

الفرج: یک ایران مجهز به سلاح هسته ای بدتر است. در حال حاضر یک تعادل نیرو در خلیج وجود دارد که علی رغم تمامی جنگ ها در منطقه صلح را در خلیج حفظ کرده است و این البته معقول هم هست. این حالت تعادل مبتنی است بر این که ایران در دریا، عراق در زمین و کشورهای خلیج در نیروی هوایی برتری دارند. با توجه به وضعیت فعلی تنها راه چاره این است که نیروهای آمریکایی در عراق باقی بماند تا تعادل حفظ شود. تا زمانی که عراق بتواند دوباره روی پاهای خودش بایستد نمی توانیم اجازه دهیم که ایران حوزه نفوذ خود را توسعه دهد.

اشپیگل: آیا کشورهای عضو شورای همکاری خلیج از یک حمله نظامی به ایران حمایت می کنند یا فقط با سکوت نظاره گر باقی می مانند؟

الفرج: این بستگی به خود آن عملیات دارد و این که ایران عملیات انتقام جویانه ای بر ضد ما انجام می دهد یا خیر.       

اشپیگل: در حال حاضر ایران و اتحادیه اروپا در حال مذاکره اند و نشانه ای از یک شکاف دیده نمی شود. آیا باید بازهم مذاکرات بیشتری به انجام رسد؟

الفرج: بله و البته تا آخرین لحظه، اما همراه با تحریم های سختگیرانه. و این هم البته فقط اتحادیه اروپا را در بر نمی گیرد. زیرا ایران با بیش از 2هزار میلیارد دلار فقط در کشورهای خلیج سرمایه گذاری کرده است. ما به عنوان شواری همکاری خلیج می توانیم حقیقتا کار آنها را مشکل سازیم، مثلاً به این طریق که دیگر اجازه کار برای کارگران ایرانی را صادر نکنیم یا حمل و نقل دوطرف کالاها را محدود سازیم. چین و روسیه نیز علائق و منافع خود را در منطقه ما دارند و ما می توانیم بر روی این دو قدرت نیز فشار وارد آوریم تا به این ترتیب مسئله ایران همچنان در شورای امنیت مطرح باشد.

اشپیگل: آیا شما موافق با همکاری بیشتر میان شورای همکاری خلیج و اتحادیه اروپا هستید؟

الفرج: نظر من یک شروع کاملاً تازه است: اقداماتی کاملاً متمرکز. آمریکا می تواند به رخ کشیدن قدرت نظامی خود و عرض اندامش را ادامه دهد، اسرائیل همچنان حزب الله، سوریه و ایران را تهدید کند، اتحادیه اروپا بازهم خاویرسولانا را برای مذاکره بفرستد، سازمان ملل قطعنامه صادر کند و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج تحریم های خودشان را اعمال کنند.

اشپیگل: بسیاری از تحلیل گران بر این نظرند که [رویدادهای درون حکومت] ایران از خارج بسیار به دشواری قابل مشاهده است. با این نظر موافق هستید؟

الفرج: خودشان می خواهند که چنین به نظر آید و البته از همان زمان آیت الله خمینی. بالاترین مقام های رژیم از شاگردان خود او هستند. روحانیت سیاسی و شیعه این فرض را مبنای کار خود قرار داده است که رژیم در هر حال باید بماند. از این رو ایران برخلاف عراق صدام حسین نمی خواهد بهانه ای برای ادامه تحریم ها به دست دهد. با این وجود این احتمال هم مطرح است که بعضی از رهبران از وضعیت بوجود آمده به هراس آمده و دچار هیجان شوند. من از این نظر بسیار نگرانم.

اشپیگل: منظور شما دقیقاً چیست؟

الفرج: ایران از جهت نظامی چنان خود را تجهیز کرده است که حتی یک حادثه کافی است تا وضعیت را بسیار وخیم تر کند. چنین موردی حقیقتاً باعث نگرانی است. من شخصاً طرفدار تحریم های شدیدتر هستم تا از جنگ جلوگیری به عمل آید. این ها باید بسیار محسوس باشند، اما می توانند با خود مخاطراتی هم همراه داشته باشند. مثلاً اگر یک منطقه قرنطینه در خلیج ایجاد گردد که ایران اجازه ورود به آن را نداشته باشد برای نگهداری آن به نیروهای نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج نیاز است. و این قضیه می تواند ما را برای اولین بار در رویارویی مستقیم با ایران قرار دهد. یک سناریو می توان این گونه باشد که مثلاً فرماندهای بسیار متعصب قایق های تندروی ایرانی به یک کشتی بیگانه شلیک کنند که اتفاقاً یک بار چنین چیزی روی داده بود. هرچند ما از امکانات نظامی بهتری برخورداریم اما یک چنین حادثه ای می تواند به وخامت اوضاع بینجامد.

اشپیگل: بنابراین یک مناقشه نظامی می تواند به دو طریق آغاز شود: با حمله به تاسیسات هسته ای ایران و یا توسط یک حادثه ناگهانی.

الفرج: ما دقیقاً نمی دانیم که رهبری ایران چگونه به بحرانی از این نوع واکنش نشان خواهد داد. اما امیدواریم که افراد خام و بی تجربه از دو طرف کاملاً تحت کنترل باشند.

http://www.spiegel.de/politik/ausland/0,1518,567855,00.html

دکتر سامی الفرج رئیس مرکز مطالعات استراتژیک کویت است و مشاور دولت کویت در آمادگی برای حوادث غیر مترقبه هسته ای ایران و همچنین مشاور مدیر کل شورای همکاری خلیج.