رویارویی نهایی در تبت

وارن دبلیو اسمیت

برگردان علی محمد طباطبایی

 

در 14 مارچ آرامش آن جهانی شهر لهاسا، منطقه مقدسی در تبت توسط ناآرامی های خیابانی و تیراندازی ماموران دولتی شکسته شد. جزئیاتی که باعث به راه افتادن این شورش ها در شهری در تبت گردید که بیشترین جمعیت چینی تبارها را در خود جای داده است روشن نیست، اما گفته می شود که آغاز آن در مکانی نزدیک به معبد Ramoche  بوده است و آنهم هنگامی که نیروهای امنیتی چینی اقدام به متوقف ساختن یک تظاهرات راهب ها نمودند.   

بدون توجه به جزئیات حادثه، فقط یک جرقه کافی بود تا باعث به راه افتادن جدی ترین اغتشاش در تبت از زمان شورش های 89 ـ 1987  شود، یا شاید از زمان شوش تبتی ها در مارچ 1959 که دالایی لاما را مجبور به ترک موطن خود نمود. دهم مارچ سال جاری، 49 مین سالگرد آن واقع بود که راهب ها را از دیر بزرگ نزدیک لهاسا به برپایی تظاهرات روانه کرد که در پی آن بسیاری از آنها توقیف شده و در شهر تنش هایی بوجود آمد.

مقامات رسمی چین در حالی که بسیاری از رویدادهایی را که بعداً بوقوع پیوست انکار می کنند، بالاخره به وسعت و شدت شورش ها اعتراف کردند: 422 مغازه که در تملک چینی تبارها بود یا به طور کامل و یا تا حد زیادی در آتش سوختند. بیش از 200 میلیون یوان (برابر 28 میلیون دلار) خسارت وارد آمد، 325 نفر زخمی و 13 نفر کشته شدند که تمامی آنها چینی بودند. مقامات چین پذیرفتند که در میان تبتی ها نیز افرادی به قتل رسیده اند و ادعا کردند که نیروهای امنیتی خویشتن داری به خرج داده و حتی یک گلوله هم شلیک نکرده اند.

گزارش تبتی ها که معتقد است ده ها و بلکه صد ها نفر تبتی در این تظاهرات کشته شده اند این ادعای مقامات چین را رد می کند و مشاهدات توریست های خارجی نیز حکایت از آن دارد که آنها صدای تیراندازی های زیادی را شنیده و جسدهای تبتی های بسیاری را که توسط نیروهای امنیتی به قتل رسیده اند به چشم دیده اند. چین مدعی است که « دارودسته های دالایی لاما » این درگیری ها را سازمان داده، از پیش برنامه ریزی و به دقت طراحی کرده و در نهایت به راه انداخته اند که طی آنها در تلاش برای استفاده از بازی های المپیک جهت تبلیغات برای استقلال تبت افرادی کتک کاری شده و اموال آنها غارت گردیده یا به آتش کشیده شده است. لیکن تنها سندی که چین در این خصوص ارائه می دهد دخالت و تظاهرات گروه های ناراضی تبتی در سراسر جهان در مراسمی مربوط به بازی های المپیک بوده است.

این ادعا که از طرف چینی ها خشونتی اعمال نشده است را رئیس تبتی به اصطلاح دولت مستقل تبت جاما فونستوک بیان کرده است، کسی که در زمان آن تظاهرات برای ملاقات با مقامات بالای دولت چین در گنگره خلق ملی در پکن بود. موضوع جالب توجه این که او در پکن باقی ماند در حالی که رئیس چینی حزب کمونیست در تبت یعنی زانگ کینگلی به منطقه بازگشت تا به اوضاع در هم ریخته آن ناحیه هرچه سریع تر رسیدگی کند.

فونستوک همچنین ادعا کرده است که ارتش آزادی بخش خلق برای درهم کوبیدن شورش ها مورد استفاده قرار نگرفته، زیرا اصولاً مقامات چینی علاقه ای ندارند اعتراف کنند که این ارتش در مسائل داخلی کشور به کار گرفته می شود، یعنی به همان نحوی که در شورش های سال 1989 میدان تیان آن من به کار گرفته شده بود. فونستوک گفته بود که فقط پلیس امنیتی معمولی و پلیس مسلح خلقی مورد استفاده قرار گرفته است. هرچند کارشناسان نظامی که فیلم های این رویدادها را مشاهده کرده اند گفته اند که نوع خودروهایی که در سرکوب این تظاهارت به کار رفته بوده از نوعی است که فقط در اختیارارتش آزادی بخش خلق قرار دارد، هرچند که در فیلم ها آرم و نشان مخصوص این ارتش مشاهده نمی شد یا قبلا از روی آنها پاک شده بود. 

در پیامد شورش های شهر لهاسا اغتشاش های مشابهی در ولایت های دیگر تبت نشین در چین به وقوع پیوست. البته مقامات چینی اعتراف کرده اند که در بعضی از این موارد نیروهای امنیتی « در دفاع از خود » مجبور به تیراندازی شده اند که در نتیجه بعضی ها به قتل رسیده اند. به این ترتیب تعداد زیادی از نیروهای امنیتی چین به تمامی نواحی تبت نشین ها وارد شده است.

مقامات چینی بارانی از تبلیغات به راه انداخته اند که در آنها از کشورهای دیگر خواسته می شود که به جای محکوم کردن چین در به راه افتادن این تظاهرات انتقادهای خود را متوجه دالایی لاما کنند و این که فقط چینی های بیگناه بودند که در این شورش ها صدمه دیده اند. اما شواهد موجود حکایت از آن دارد که ناآرامی های شهر لهاسا و نقاط دیگر انعکاسی از ناکامی و سرخوردگی مردم تبت طی سالهای طولانی سرکوب و نظارت مطلق چین است.

به نظر نمی رسد که این شرایط جدید بهبود یابد. برعکس چین اکنون گزارش می دهد که در حال حاضر مشغول جمع و جور کردن « تبهکاران » در سراسر تبت است و در نظر دارد که آنها را از جهت عقاید نادرست خود درخصوص آزادی و استقلال تبت آموزش مجدد دهد. رهبران جهان از چین خواسته اند که خویشتن داری به خرج داده و با دالایی لاما وارد گفتگو شود، لیکن هیچکدام از این ها به انجام نرسیده است.

در حالی که بسیاری در انتظار مرگ دالی لاما هستند، چین با این مرد 72 ساله مدت ها است که تظاهر به انجام گفتگو می کند، البته فقط به این دلیل که چهره مسالمت جویانه به خود بگیرد واز خشونت هایی جلوگیری کند که در چند هفته گذشته شاهد آنها بودیم. سوء نیت اتهام های مقامات چینی بر ضد دالایی لاما و همینطور درخواست برای توقف فعالیت های « ضد چینی » او که ظاهراً تمامی مسافرت های بین المللی، ملاقات با شخصیت های سیاسی برجسته و حتی وجود دولت درتبعید او را شامل می شود یک دیالوگ حقیقی را غیر ممکن می سازد. 

رهبران سیاسی جهان تمایلی به تحریم بازی های المپیک یا حتی به بایکوت مراسم افتتاحیه ندارند، مراسمی که منظور چینی ها از آن نشان دادن « یک جامعه هماهنگ در جهانی هماهنگ » است و گویا در انجام این مراسم می توان اقلیت های خوشبخت در چین و از جمله تبنی ها را مشاهده کرد. و این بار نیز همچون پس از قتل عام میدان تیان آن من به نظر      می رسد که جهان روابط خوب اقتصادی و دیپلوماتیک با چین را به هر چیز دیگری ترجیح می دهد.

Showdown in Tibet by Warren W. Smith

Project syndicate 2008.