آنچه هنوز هم از کمونیسم می توان آموخت

واسلاو هاول

برگردان علی محمد طباطبایی 

 

هفدهم نوامبر که پانزدهمین سالگرد « انقلاب مخملین » از سال 1989 بود و به 41 سال دیکتاتوری کمونیستی در چکسلواکی پایان داد، فرصت مناسبی است برای اندیشیدن در باره ی معنای آن نوع از رفتار اخلاقی و عمل انسانی که از روی آزادی انجام می پذیرد. امروز ما در جامعه ای دموکراتیک زندگی می کنیم، اما بسیاری از انسان ها ـ و البته نه فقط در جمهوری چک ـ هنوز هم بر این بارو هستند که اربابان واقعی سرنوشت خود نمی باشند. آنها در واقع این اطمینان را ازدست داده اند که می توانند حقیقتاً مسیرهای توسعه ی سیاسی را تحت تاثیر قرار دهند و شاید حتی ایمان چندانی به این ادعا نداشته باشند که در تعیین جهتی که تمدن ما به آن سوی تحول می یابد اساساً سهم و نقشی دارند.

از زخم های صادق هدایت تا هدایت صادقانه ی زخم هایمان (2)

نگاهی انتقادی به عقده ی ادیپ

بخش دوم

علی محمد طباطبایی 

در آغاز بخش دوم این مقاله اجازه دهید اعتراف کنم که آنچه در درجه ی نخست باعث نوشتن این مقاله شد نه صرفاً اعتراض من به بوف کور یا ادعای فروید بر وجود عقده ی ادیپ در انسان که بیشتر موضع گیری در برابر نوعی بیماری سازی دروغین توسط روشنفکران ما است. گوئی به هر طریقی که هست باید کاری کرد تا داستان عقده ی ادیپ و تمنا برای زنان لکاته که منظور از آن همانا چیزی جز تصویر اثیری از مادر نیست درست از آب درآید، به عبارت دیگر بخشی غیر قابل تفکیک از وجود واقعی خود ما باشد نه مثلاً چیزی کسب شده از بیرون یا نوعی رفتار فرهنگی منتقل شده.  

از زخم های صادق هدایت تا هدایت صادقانه ی زخم هایمان (1)

نگاهی انتقادی به عقده ی ادیپ

بخش اول

علی محمد طباطبایی

(تاریخ انتشار اول: سال 1381) 

دو سه هفته پیش از این با مطالعه ی مقاله ای در باره ی صادق هدایت و رمان مشهور او بوف کور در سایت خبری گویا، من نیز به نوبه ی خود مطلبی انتقادی نوشتم به نام « نگاهی نو به بوف کور و صادق هدایت » که آن واکنش های لازمی را که می پنداشتم برنیانگیخت اما بالاخره دو مقاله ی متقابل و انتقادی را موجب شد. در اینجا قصد آن ندارم که به مقاله ی دوم جوابی بنویسم بلکه می خواهم چند پله فراتر رفته و به آنچه تصور می شود مسئله ی محوری بوف کور است، یعنی عقده ی ادیپ بپردازم. ظاهراً از نظر طرفداران پروپاقرص هدایت و بوف کور چنین به نظر می رسد که اهمیت این رمان در شیوه ی جدید پرداختن به یک معضل بسیار کهن است، یعنی مثلث عشقی که در هر خانواده و در هر جامعه ی بشری میان پسر، مادر و پدر برقرار است:

نقاب و چهره (7)

ادراک شباهت سیماشناختی در زندگی و هنر

ای.اچ. گمبریچ

بخش هفتم

برگردان علی محمد طباطبایی 

 

تصاویر14 و 15: فرانس لیست، سمت راست عکس توسط نادار (Nadar)،  

سمت چپ تابلو اثر فرانس لنباخ، موزه ی نقاشی بوداپست

ابراز عقیده تا چه حد آزاد است؟

یان بوروما

برگردان علی محمد طباطبایی  

     

اسقف ریچارد ویلیامسون دارای بعضی دیدگاه های بسیار عجیب و حقیقتاً نفرت انگیز است: این که طی جنگ دوم جهانی هیچ یهودی در اتاق های گاز به قتل نرسیده است، این که در یازده سپتامبر 2001 برج های دوقلو نه توسط آن دو هواپیما بلکه با مواد منفجره ای که خود آمریکایی ها آنها را کار گذاشته بودند فروریخته اند، و بالاخره این که یهودی ها در حال نبرد برای تسلط بر جهان هستند تا به این ترتیب خود را برای برپایی « تخت و تاج ضد مسیحی در اورشلیم » آماده کنند. و این ها فقط چندتایی از دیدگاه های او در باره ی امور دنیوی هستند.     

جامعه ی مدنی و حکومت سلطنتی در مراکش

سونیا حجازی

مرکز مطالعات توسعه ی ابن خلدون در مصر

برگردان علی محمد طباطبایی

(تاریخ انتشار اولیه: جمعه 6 تیر 82) 

 تا همین اواخر تصور عموم بر این بود که حکومت های سلطنتی در جهان عرب در برابر تغییرات مقاومت شدیدی نشان می دهند. چنین فرض می شد که روند تغییر و دگرگونی ابتدا در کشورهایی رخ خواهد داد که در آنها وعده ی دموکراسی واقعی و احترام به حقوق بشر داده شده بود. در جستجوی اقدامات قانونی برای برقراری دموکراسی در جهان عرب در دهه های 70 و 80 بیشتر به نظر می رسید که باید متوجه ی الجزایر و مصر بود تا مراکش و اردن. هرچند که با گذشت زمان ثابت گردید که دو کشور آخری آمادگی بسیار بیشتری برای تغییر و دگرگونی مثبت دارند تا حکومت های جمهوری در همسایگی خود. امروزه بسیاری از ناظرین مراکش را به عنوان آزمونی جهت تغییر و دگرگونی صلح آمیز به سوی دموکراسی در مدیترانه ی جنوبی ارزیابی می کنند.

تقدیم برای عرض تبریک

سرعت، عظمت و خشونت

برنارد شولتز

برگردان علی محمد طباطبایی 

 

یک صد سال پیش از این یک ایتالیایی به نام مارینتی در روزنامه ی فیگارو که در پاریس منتشر می شد مانیفست مشهور خود را منتشر کرد: تولد فوتوریسم. مانیفست او مدیحه ای برای عصر مدرن بود و طولی نکشید که سرانجامش به رابطه ای عاشقانه با فاشیسم منتهی شد.